İstihdamın ekonomik aktivite ve hükümet desteklerinden etkilenmesini bekleriz

Türkiye’de Haziran ayında işsizlik oranı, geçen yılın birebir ayında %13 iken 0,4 puan artarak %13,4 olarak gerçekleşti. Bir evvelki ay ile kıyaslandığında ise arındırılmamış işsizlik oranının 0,5 puan arttığı görülmektedir. Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı ise geçen yılın birebir ayına nazaran 0,5 puan artarak, bir evvelki aya nazaran ise 0,2 puan artarak %14,3 düzeyinde açıklandı. Arındırılmış datalara nazaran genç nüfusta işsizlik oranı %26,9 olurken; tarım dışı işsizlik ise %16,7 düzeyinde gerçekleşti.

Kıyaslanabilir periyotlar olan Haziran 2019 – Haziran 2020’ye baktığımız vakit ilgili periyotlar ortasında işgücüne iştirak oranında arındırılmış bilgilerle 4,3 puanlık düşüş olduğu görülmektedir. 2019’un benzeri periyodunda 32 milyon 502 bin kişi olan işgücü, Haziran 2020’de 30 milyon 366 bin kişi olmuştur. İşgücüne iştirak oranı ise %52,9’dan %48,6’ya gerilemiştir. Iştirak oranı Mayıs ayında ise %47,7 düzeyine kadar gerilemişti, bir evvelki aya nazaran düzgünleşme var ve işsizlik oranındaki artış üzerinde de tesirli olmuş görünüyor. Tekrar mevsim tesirlerinden arındırılmış datalara bakıldığında; istihdam oranı geçen yılın birebir devrine nazaran 4 puan azalarak %41,6 olurken, mevsim tesirlerinden arındırılmış istihdamda ise evvelki aya nazaran 673 bin kişilik bir artış kelam hususudur. Bu periyotta, ekonomik faaliyete nazaran mevsim tesirlerinden arındırılmış istihdam, tarım dalında 36 bin kişi, sanayi dalında 25 bin kişi, inşaat kesiminde 141 bin kişi, hizmet bölümünde 230 bin kişi arttı. Haziran’dan itibaren olağanlaşma ile birlikte ekonomik aktivitede sağlanan güzelleşme sektörel kırılımlarda da istihdam artışlarını açıklarken, pandemi devrinde en değerli istihdam kaybını yaşayan hizmette olağanlaşma ile istihdam artışının daha süratli, öteki kesimlerde daha sonlu gerçekleştiği görülmektedir.

İşsizlik oranı (Mevsimsel tesirlerden arındırılmış data ve ham bilgi karşılaştırması) Kaynak: TÜİK, Bloomberg

Ekonomik tedbirlerin ve istihdamı koruyan firma dayanaklarının tesiriyle işsizlik oranındaki kötüleşme, pandemi devrinde sonlu kalırken Haziran’dan itibaren olağanlaşmanın de tesiriyle işgücüne iştirak oranında bir evvelki aya nazaran görülen güzelleşmenin işsizlik oranındaki artışta tesirli olduğu görülmektedir. Buna karşılık, ekonomik aktivite olağanlaşma ile birlikte Haziran, Temmuz, Ağustos devirlerinde güzelleşme yaşamakla birlikte Ağustos sonu itibariyle ivme kaybı belirtileri de göstermektedir. Bu devirde bilhassa hükümetin devam eden dayanakları çerçevesinde işsizlik oranının süratli artışının önüne geçilmiştir. Kısa çalışma ödeneği, işten çıkarma yasağı ve nakit fiyat dayanakları devam etmektedir; kısa çalışma ödeneği ve işten çıkarma yasağı 2 ay daha uzatılmıştır. Hükümet takviyelerinin şartlara nazaran devam etmesi de beklenebilir.

İşsizlik bilgilerinin 3 ay geriden gelmesi itibariyle Temmuz, Ağustos devrine dair olan bilgilerde olağanlaşma ile birlikte artan ekonomik aktivitenin tesirlerini göreceğiz. İlerleyen periyotlara ait olarak ise; finansal şartlarda sıkılaşma, ekonomik aktivite artışında yavaşlama, hükümet takviyelerinin kalkması mümkünlüğü üzere faktörler işsizlik oranının artmasına yahut yüksek kalmasına neden olabilir. Ayrıyeten, pandemi belirsizliğinin devamı ve hadise sayılarının yüksek seyretmesi çerçevesinde firmaların yatırım ve işe alma üzere mevzularındaki kararları etkileneceğinden, yeni iş durumları açılması suratı iştirak oranındaki artışın gerisinde kalabilir. 

Kaynak Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı