Yerli aşıda bahar umudu

Yasemin Salih

Benzeri virüs kaynaklı hastalıkların birçoklarında olduğu üzere, COVID-19 için de şimdi bilinen bir tedavi tekniği bulunmuyor. Bu nedenle de tüm dünyanın gözü kulağı aşı çalışmalarında… Çin ve Rusya’nın aşıya onay vermeleri beklenen heyecanı yaratmadı. Hala 165 farklı aşı çalışmasının katıldığı yarış ise tüm süratiyle sürüyor. Faz 3 kademesine geçen ülkelerden biri olan Türkiye’den bir müjdeli haber de Koçak Farma’dan geldi. Şirketin CEO’su Uzm. Dr. Hakan Koçak, uzunca bir müddettir çalışmalarını yürüttükleri COVID- 19 aşısının, hayvan deneyi kademesinde antikor karşılığı oluşturduğunu bildirdi.

Tüm dünyada bilim insanlarının tarihte görülmemiş bir seferberlik ve işbirliği ideolojisiyle COVID-19’a deva üretmeye çalıştığını anlatan Hakan Koçak, yaklaşık beş yıl evvel başlattıkları kuduz ve verem aşılarında üretim evresini tamamladıklarını ve insan faz çalışmalarına hazırlandıklarını hatırlattı. Koçak, COVID-19 aşısıyla ilgili süreci, “Türkiye’de aşı üzerinde ağırlaşan şirketlerden biri de biziz. Pandemi başlayınca bilimsel sorumluluk anlayışıyla aşıdaki bu altyapımızı, bilgi birikimimizi COVID-19’a yönelttik. Üç aydır bilim insanlarımızla bu mevzuda çalışıyoruz” kelamlarıyla özetledi.

DÜNYA+’ya hususa ait açıklamalarda bulunan Hakan Koçak, değerli bilgiler paylaştı.

2-3 ay sonra insan testleri başlayacak       

Koçak Farma, 2 bin kişinin çalıştığı bir şirket. Bunun 800’ü üretimde vazife alıyor. Ar-Ge’de 100 kişilik bir bilim insanı takımı, yalnızca jenerik formüller değil, yepyeni moleküller üzerinde de çalışarak sıhhat alanında Türkiye’nin elini güçlendiriyor. Tüm ülkelerin kendi vatandaşlarını öncelikli sıraya koyarak bu salgınla savaşmanın yollarını aradıklarını hatırlatan Uzm. Dr. Hakan Koçak, Türkiye’nin de bu alanda kıymetli bir altyapıya sahip olduğunu vurguladı. Koçak, aşı çalışmaları için özel güvenlikli laboratuvarlar gerektiğinin vurguladı ve Türkiye’de bu kaidelere sahip biyogüvenlik düzeyi yüksek üretim alanı ile laboratuvara (BSL-3 belgeli) sahip tek ilaç şirketi olduklarını söyledi.       

Hakan Koçak’ın verdiği bilgilere nazaran, yerli COVID-19 aşısında hayvan deneylerinin birinci etabı muvaffakiyetle tamamlanmış. “İlk sonuçlar geldi, aşı antikor karşılığı oluşturdu. Hayvan deneyleri 2-3 ay daha devam edecek. Sonra insan faz çalışmaları başlayacak. Faz3 basamağında aşının çok daha fazla insan üzerinde çok daha uzun müddet test edilmesi gerekiyor. Bu süreçte yan tesirlere bakılıyor” diyen Koçak, bir aksilik çıkmazsa geliştirdikleri aşının 2021’in ikinci çeyreğinde tamamlanmış olacağını belirtti. 

“Bizimki klasik aşı versiyonu”     

COVID-19 aşısının dünyada farklı versiyonları olduğuna da vurgu yaptı Hakan Koçak ve devam ekledi: “Bizim geliştirdiğimiz, klasik aşı üretim teknolojisiyle yapıldı. Türkiye Sıhhat Enstitüleri Başkanlığı ve çeşitli üniversitelerle de işbirliği yaptık. Sonraki fazlarda bir aksilik çıkmaması için titiz bir çalışma yürütüyoruz. Faz3 çalışmaları hem Türkiye hem de komşu ülkelerde yürütülebilir.”               

Fiyatı daha ucuz olacak

COVID-19 aşısıyla ilgili yürütülen çalışmalarda bir yandan sona yaklaşılırken, bir yandan da kullanım basamağına gelindiğinde aşılanabilecek insan sayısı, dağıtımı ve fiyatının ne kadar olacağı üzere bahislere ait tartışmalar sürüyor.             

Hakan Koçak, dünya genelinde artık COVID-19 aşısının fiyatlandırmasının 30-35 dolar aralığında yapıldığını belirterek, “Her ülke evvel kendi vatandaşını aşılayacak. O nedenle bizim bu üretimi yapmamız çok değerliydi. Bizim geliştirdiğimiz aşının piyasa fiyatı ise elbette dünya genelinde belirtilen sayıdan daha ucuz olacak” diyor.               

Aşının tüm dünyaya ulaştırılmasının uzun yıllar alacağı fikrine katıldığını aktaran Koçak, kelamlarını şöyle sürdürüyor: “Aşıyı temin edemeyecek ülkeler elbette olacaktır. Bunlara, Dünya Sıhhat Örgütü üzere sivil inisiyatiflerle bağış biçiminde aşılama yapılacaktır. Aksi taktirde toplumsal bağışıklık gerçekleşemez. Biz de birinci evrede Türkiye’de aşılama yapıldıktan sonra ihracat gayesi yapıyoruz.”