Elazığ’daki çeşitli marketlerde bal etiketiyle satılan 30 numune üzerinde yapılan laboratuvar tahlilinden tasa verecek sonuçlar çıktı.
Fırat Üniversitesi Besin Sürece Bölümü’nden Osman Aygün tarafından gerçekleştirilen araştırmanın tahlilleri Bayburt Üniversitesi Merkezi Araştırma Laboratuvarı’nda yapıldı. Tahlil öncesinde örneklerin, organik bileşiklerin yok edilmesi ve inorganik bileşiklerin çözünür faza geçirilmesi için çözümleme sürecine tabi tutulduğu belirtildi.
Numunelerde yapılan incelemelerde en yüksek alüminyum ölçüsü 1112,9 µg/kg olarak ölçülürken, ortalama alüminyum bedeli 435,9 µg/kg olarak tespit edildi. Bal örneklerinin arsenik ölçüsü ise ortalama 4,8 µg/kg olarak bulundu. Çalışmada bu oranların değerlendirmesi esnasında da, farklı bölge ve ülkelerde yapılan araştırma sonuçlarına nazaran tespit edilen alüminyum ve arsenik ölçüsünün epeyce düşük olduğuna dikkat çekildi.
Kadmiyum riski
Fakat tahlil sonuçlarında tespit edilen kadmiyum oranlarının tüketici sıhhati açısından risk oluşturabileceğine dikkat çekildi.
Tahlillerde en yüksek kadmiyum ölçüsü; 3514,1 µg/kg olarak tespit edilirken, 30 numunenin ortalaması ise 337,9 µg/kg olarak saptandı. Araştırmada bu sonuçların limit pahaların hayli üzerinde olduğu vurgulanarak, “AB mevzuatında, besin desteklerinde bulunabilecek en yüksek kadmiyum ölçüsü 1,0 mg/kg olarak belirlenmiştir. Ayrıyeten, beşerler için süreksiz tolere edilebilir kadmiyum ölçüsü günlük 0,8 µg/kg, aylık 25 µg/kg olarak tespit edilmiştir. Bal örneklerinde tespit edilen ortalama kadmiyum seviyesi, kelam konusu limit pahalar dikkate alındığında düşük olsa da, kimi bal örneklerinde daha yüksek seviyede bulunmasının, tüketici sıhhati açısından potansiyel bir risk oluşturabileceği söylenebilir” denildi.
Kurşun da yüksek
Mahallî bazlı araştırmada bal örneklerinin yarısında AB mevzuatında belirtilen azamî seviyeden daha yüksek oranda kurşun tespit edildiği belirtilirken, numunelerde ortalama 409,9 µg/kg oranında kurşun olduğunun altı çizildi. Türkiye’nin farklı bölgelerinde üretilen ballardaki ortalama kurşun bedelinin 349 µg/kg olduğu, Doğu ve Güneydoğu Bölgelerinde toplanan bal örneklerinde ise kurşun tespit edilemediği örneği verildi.
Bölgeye ve arıya nazaran değişiyor
Çalışma kapsamında incelenen bal örneklerinde ağır metal ölçülerinin farklılık göstermesi, bal arılarının çeşidi, coğrafik bölge, bitki çeşitleri, endüstriyel kirlilik, bala uygulanan yanılgılı süreçler, metal kap yahut ekipmanla temas, zirai kimyasal hususlar üzere faktörlere bağlandı.
‘Tarım ilacı kullanılmamalı’
Tahlil sonuçları için, alüminyum ve arsenik, seviyelerinin insan sıhhati açısından risk oluşturmayacak derecede düşük olduğu, buna karşılık kurşun ve kadmiyum seviyelerinin tüketici sıhhati açısından potansiyel bir risk oluşturabileceği belirtilerek şu değerlendirmede bulunuldu: “Toksik metallerle yüksek seviyede kontamine besinler tüketiciler tarafından aldığında metal toksisitesi oluşabileceği üzere, az ölçüde metallere uzun mühlet maruz kalmanın da, vakit içinde kümülatif tesirlerden ötürü kronik toksisiteye neden olabileceği bilinmektedir. Balların ağır metallerle kontaminasyonunun azaltılmasında, tarım ilaçlarının ağır kullanıldığı etraflarda ve kent merkezlerine, otoyol ve sanayi tesislerine yakın bölgelerde bal üretiminin yapılmaması gerekmektedir. Ayrıyeten, ağır metal içermeyen arıcılık ilaçları kullanılmalıdır. Bu mevzularda, bal üreticilerinin bilinçlendirilmesi değer arz etmektedir” denildi.